Ο Τύμβος των Μακεδόνων

Στις 4 Νοεμβρίου του 1902, ο Έφορος αρχαιοτήτων Γεώργιος Σωτηριάδης ενημέρωσε εγγράφως το αρμόδιο ‘Υπουργείο των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως’ για την έναρξη ανασκαφικών εργασιών σε χαμηλό γήλοφο, ώστε να καθοριστεί η χρηματική αξία της γης και να ολοκληρωθεί η απαλλοτρίωσή της.

Στο περιθώριο της αναφοράς του σχεδιάζει σκαρίφημα του τύμβου, το οποίο μας πληροφορεί για την πορεία της ανασκαφής. Σχεδιάζει έναν τύμβο διαμέτρου 40 μ. (η πραγματική διάμετρός του ήταν στα 70 μ.), στον οποίο αποτυπώνει το περίγραμμα της τάφρου 25 μ. που έχει ανοίξει. Στο τέλος της τάφρου, ορίζεται το κεντρικό όρυγμα 5 Χ 5 μ. Στο σημείο αυτό, όπως σχεδόν συγκινημένος αναφέρει στην αναφορά του, βρήκε παχύ στρώμα ανθράκων, τέφρας και οστών και σχετίζει το μνημείο με τη μάχη της Χαιρώνειας του 338 π.Χ. Ουσιαστικά, αυτό που ανασκάπτει και σχεδιάζει είναι ο Τύμβος των πεσόντων Μακεδόνων της μάχης, τα σώματα των οποίων κάηκαν στη μεγαλειώδη πυρά που έστησε ο Φίλιππος για να τιμήσει τους νεκρούς Μακεδόνες.

Στην παρούσα έκθεση, οι πρωτότυπες αναφορές του Γεωργίου Σωτηριάδη εκτίθενται στην ενότητα της «Η αρχαιολογική ανάκτηση της μάχης». Φυλάσσονται στο Υπουργείο Πολιτισμού, Διεύθυνση Διαχείρισης Εθνικού Αρχείου Μνημείων, Ιστορικό Αρχείο Αρχαιοτήτων και Αναστηλώσεων.