Cy Twombly & Ελληνική Αρχαιότητα

Η έκθεση περιελάμβανε αντιπροσωπευτικά σχέδια και γλυπτά του σύγχρονου καλλιτέχνη όπως: Αφροδίτη (1975), Παν (1975), Νίκη (1981), Απόλλων (1975),  Διόνυσος (1975), Ορφεύς (1979), Ο Αρισταίος θρηνεί για τον θάνατο των μελισσών του (1973), Αφροδίτη Αναδυομένη (1979), τα οποία «συνομιλούσαν» με  μια σειρά έργων της αρχαιότητας όπως o Κορμός Αναδυομένης Αφροδίτης από το Αρχαιολογικό Μουσείο Πάφου, το Ανάγλυφο με παράσταση Ορφέως, Ευρυδίκης και Ερμή από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Νάπολης, το Άγαλμα Διονύσου από το Αρχαιολογικό Μουσείο Ελευσίνας,  το Αγαλμάτιο Απόλλωνος και το Ειδώλιο πτερωτής Νίκης από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.

Η γοητεία που άσκησε η Ελλάδα στον Cy Twombly είναι γνωστή. Αν και επισκέφθηκε τη χώρα  μας για πρώτη φορά το καλοκαίρι του 1960, η ελληνική μυθολογία καταλαμβάνει σημαντική θέση στο έργο του ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του 1950. Μόλις τη δεκαετία του 1970  ωστόσο εξερεύνησε σε βάθος την ελληνική ιστορία και μυθολογία, με αποκορύφωμα το αριστούργημά του, τον κύκλο Fifty Days at Iliam (Πενήντα Ημέρες στην Τροία), στο Μουσείο Τέχνης της Φιλαδέλφεια. Το έργο αυτό το δημιούργησε τα καλοκαίρια του 1977 και 1978 στο ατελιέ του στο Bassano της Teverina, βόρεια της Ρώμης.

Ο τρόπος που επέλεξε ο Twombly να ανταποκριθεί στην καλλιτεχνική κίνηση αυτής της δεκαετίας που δεν θεωρούσε την ζωγραφική σημαντική,  ήταν να μεταμορφώσει την ζωγραφική του σε γραφή. Αυτό ειναι εμφανές στα μεγάλης κλίμακας διάσημα ζωγραφικά έργα του Αφροδίτη και Απόλλων (1975), ή στα μεταγενέστερα, μνημειώδη έργα  του, Ορφεύς (1979). Στα έργα του- τόσο στα ζωγραφικά όσο και στα γλυπτά- μνημόνευε συχνά τους θεούς του Ολύμπου, από τις μείζονες μορφές της Αφροδίτης, του Απόλλωνα και του Διονύσου μέχρι την  Νίκη, τον Πάνα ή τον Αρισταίο.

*Η έκθεση πραγματοποιείται με την ευγενική υποστήριξη του Cy Twombly Foundation.

ΕΡΓΟΤΙΜΟΣΜΕΠΟΙΕΣΕΝ (Ἐργότιμος μ’ ἐποίησεν = Ο Εργότιμος με κατασκεύασε) και ΚΛΙΤΙΑΣΜΕΓΡΑΦΣΕΝ (Κλ[ε]ιτίας μ’ ἐγραφσεν = Ο Κλειτίας με ζωγράφισε).

Ανακαλύφθηκε το 1844-1845 στο εσωτερικό ενός τάφου στην ετρουσκική πόλη Vulci της Ιταλίας  από τον ανασκαφέα Al. François, το όνομα του οποίου φέρει. Στην επιφάνειά του απεικονίζονται περισσότερες από 270 μορφές που ταυτίζονται με επιγραφές, καθώς και ποικίλα μυθολογικά επεισόδια, ορισμένα από τα οποία αποδίδονται για πρώτη φορά στην αρχαία ελληνική τέχνη. Το 1900 ένας φύλακας του μουσείου πέταξε ένα σκαμνί στην προθήκη που περιείχε το αγγείο και το τελευταίο έσπασε σε 638 κομμάτια. Το 1902 συντηρήθηκε από τον Πιέτρο Ζέη και το 1973 αποκαταστάθηκε με την ενσωμάτωση μάλιστα κομματιού που προηγουμένως έλειπε. Σήμερα βρίσκεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Φλωρεντίας.

Για πολλά χρόνια το έργο του Twombly ήταν ευρύτερα γνωστό στην Ευρώπη παρά στις Η.Π.Α. Στην αρχή οι εκθέσεις του φιλοξενούνταν σε ιδιωτικές γκαλερί, μεταξύ άλλων στη Νέα Υόρκη (από το 1960 και έπειτα στην Leo Castelli), συχνότερα πάντως στη Ρώμη και άλλες ευρωπαϊκές πόλεις. Η πρώτη του μουσειακή έκθεση στις Η.Π.Α φιλοξενήθηκε στο Milwaukee Art Center το 1968. Μια δεύτερη έκθεση ακολούθησε επτά χρόνια αργότερα, το 1975, στο Institute of Contemporary Art της Philadelphia. Ο Cy Twombly «ανακαλύφθηκε» τελικά και αναγνωρίσθηκε στις Η.Π.Α τις παραμονές μιας μεγάλης κλίμακας ρετροσπεκτίβας του που επιμελήθηκε ο Kirk Varnedoe στα 1994-95 στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Νέας Υόρκης.

Στο διάστημα που επακολούθησε ο Twombly έλαβε μεγάλο αριθμό επάθλων  και διεθνών βραβείων-συμπεριλαμβανομένου του Praemium Imperiale το 1996- και τιμήθηκε με εκθέσεις και ρετροσπεκτίβες στα σπουδαιότερα μουσεία του κόσμου. Τα έργα του εκτέθηκαν πολυάριθμες φορές στην Biennale της Βενετίας: τα ζωγραφικά έργα του το 1980 και ο κύκλος “green paintings”, που αποτελείται από εννέα κομμάτια, το 1989. Τέλος, ο απαρτιζόμενος από δώδεκα κομμάτια κύκλος Lepanto το 2001 (τώρα φυλάσσεται στο Μουσείο Brandhorst του Μονάχου).

Η Cy Twombly Gallery, ένα μουσείο αφιερωμένο αποκλειστικά στο έργο του, σχεδιάστηκε από τον Renzo Piano σε στενή συνεργασία με τον Twombly και άνοιξε τις πόρτες του το 1995 στο campus του Menil Collection στο Houston, Texas.

Ο Cy Twombly πέθανε σε ηλικία 83 χρόνων στις 5 Ιουλίου 2011 στη Ρώμη.