Χαιρώνεια, 2 Αυγούστου 338 π.Χ.:
Μια μέρα που άλλαξε τον κόσμο
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
14 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2023 ΕΩΣ 23 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2024
Η ΕΚΘΕΣΗ
H νέα έκθεση «Χαιρώνεια, 2 Αυγούστου 338 π.Χ.: Μια μέρα που άλλαξε τον κόσμο» του Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού, εντάσσεται στη νέα σειρά αρχαιολογικών εκθέσεων «Ιστορίες Ανθρώπων» και παρουσιάζεται στο Μέγαρο Σταθάτου και στην Πτέρυγα Νεοφύτου Δούκα, υπό την επιμέλεια των Επιστημονικών Διευθυντών του Μουσείου Δρων Παναγιώτη Ιωσήφ, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Radboud της Ολλανδίας, και Ιωάννη Φάππα, Επίκουρου Καθηγητή Προϊστορικής Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Η έκθεση τονίζει τη σημασία που είχε η μάχη της Χαιρώνειας κατά την αρχαιότητα στη μετάβαση από την κλασική στην ελληνιστική περίοδο, εποχή κατά την οποία ο ελληνικός πολιτισμός θα κυριαρχήσει για αιώνες και θα θέσει τις βάσεις αυτού που ονομάζουμε Δυτικός κόσμος. Πρόκειται για τη μάχη που έφερε αντιμέτωπους τον στρατό της Μακεδονίας του Φιλίππου Β΄ με αυτόν των συμμαχικών ελληνικών πόλεων της νότιας Ελλάδας- κυρίως τον Ιερό Λόχο της Θήβας και τον στρατό της Αθήνας-, βάζοντας για πρώτη φορά στο προσκήνιο της ιστορίας τον δεκαοκτάχρονο Αλέξανδρο που έμελλε να κατακτήσει τον κόσμο με την μεγάλη εκστρατεία του στην Ασία.
Εκτός από τους δύο κόσμους που συγκρούστηκαν, η έκθεση παρουσιάζει τις ταφικές πρακτικές των δύο στρατευμάτων, στο Πολυάνδριο των 254 Θηβαίων Ιερολοχιτών με το μνημείο του Λέοντα της Χαιρώνειας και στον Τύμβο των Μακεδόνων. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην αρχαιολογική ανάκτηση της μάχης, προβάλλοντας το έργο δύο πρωτοπόρων της ελληνικής αρχαιολογίας στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα, του Παναγιώτη Σταματάκη και του Γεωργίου Σωτηριάδη.
Η έκθεση «Χαιρώνεια, 2 Αυγούστου 338 π.Χ.: Μια μέρα που άλλαξε τον κόσμο» είναι η πρώτη μιας νέας σειράς εκθέσεων του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης που φέρει τον τίτλο «Ιστορίες Ανθρώπων». Πρόκειται για ιστορίες για τον βίο, τα ήθη και τα έργα θνητών, τα οποία επηρέασαν τη ζωή, τις αντιλήψεις και τη σκέψη των μεταγενέστερων γενεών. Μια τέτοια ιστορία πρόκειται να διηγηθεί και η έκθεση αυτή, βασισμένη στις μαρτυρίες των αρχαίων πηγών και στα κατάλοιπα που άφησαν οι πρωταγωνιστές της.
Στο πλαίσιο της έκθεσης, τέλος, θα πραγματοποιούνται ξεναγήσεις κοινού ενώ το Τμήμα Εκπαιδευτικών και Κοινωνικών Προγραμμάτων του Μουσείου θα προσφέρει εκπαιδευτικές ξεναγήσεις για μαθητές της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης καθώς και ξεναγήσεις στη νοηματική γλώσσα.
Επίσης, με στόχο την προαγωγή της έρευνας για τη Χαιρώνεια, τέλη Φεβρουαρίου του 2024 θα διοργανωθεί διεθνές επιστημονικό συνέδριο.
ΤΟ VIDEO ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ
ΑΚΟΥΣΤΕ ΤΟ PODCAST
ΕΒΟΟΚ
Στις περίπου 400 σελίδες της έντυπης έκδοσής του περιλαμβάνει 19 πρωτότυπα δοκίμια γραμμένα από κορυφαίους ειδικούς της περιοχής, της μάχης και των περιόδων που πραγματεύεται η Έκθεση συνοδευόμενα από πλούσιο και πολλές φορές αδημοσίευτο φωτογραφικό υλικό. Τα δοκίμια είναι γραμμένα σε ελληνικά και αγγλικά.
Το Μουσείο πρωτοτυπεί καθώς ο συγκεκριμένος τόμος δημοσιεύεται και σε μορφή ηλεκτρονικού βιβλίου (e-book) στο οποίο, πέραν των 19 δοκιμίων, περιλαμβάνονται και δύο Παραρτήματα: ένα με την αγγλική μετάφραση των ανασκαφικών ημερολογίων του Παναγιώτη Σταματάκη κι ένα δεύτερο με τη μεταγραφή επιστολών και αναφορών του Γεωργίου Σωτηριάδη.
Ο κατάλογος δεν απευθύνεται μόνο στο επιστημονικό κοινό, αφού με εύληπτο τρόπο αναλύει τις συνθήκες της μάχης, των μνημείων που τη συνοδεύουν, αλλά και των προοπτικών που αυτή ανοίγει στον ελληνιστικό κόσμο
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ
Ο ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ
Η έκθεση περιλαμβάνει 240 αρχαιότητες και ιστορικά τεκμήρια προερχόμενα από 27 Μουσεία και Ιδρύματα του εσωτερικού και τέσσερεις ιδιωτικές συλλογές, πολλά εκ των οποίων εκτίθενται για πρώτη φορά. Παρουσιάζονται επίσης δύο μαρμάρινες προτομές από το Μουσείο Chiaramonti του Βατικανού ενώ μεγάλος «Απρόσμενος Επισκέπτης» είναι το έργο «Μέγας Αλέξανδρος» (1981) του Andy Warhol από το MOMus – Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης.
Η έκθεση επιτρέπει να «αγγίξουμε» αρχαιολογικά τον Μέγα Αλέξανδρο, όσο ποτέ και πουθενά αλλού στον τόπο και τον χρόνο. Ο Αλέξανδρος αποτελεί τον μεγάλο παρόντα της Ιστορίας αλλά και τον μεγάλο απόντα της Αρχαιολογίας. Οι γραπτές πηγές γι’ αυτόν, αν και μεταγενέστερες της ζωής του, είναι πολυάριθμες. Τα αρχαιολογικά ευρήματα, όμως, που έχει αφήσει και σχετίζονται αμέσως ή εμμέσως με τον ίδιο είναι ελάχιστα. Στη Χαιρώνεια όπου πρωτοπαρουσιάστηκε στον κόσμο ηγούμενος του μακεδονικού ιππικού, βρίσκει κανείς τα κατάλοιπα των ανθρώπων που πολέμησαν δίπλα του, αυτών που δέχθηκαν τις διαταγές του εκείνο το πρωινό του Αυγούστου ή αυτών που σκοτώθηκαν ίσως και από τον ίδιο. Όλα αυτά τα τεκμήρια παρουσιάζονται στην έκθεση για πρώτη φορά.
ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΑ ΜΟΥΣΕΙΑ
• Διεύθυνση Διαχείρισης Εθνικού Αρχείου Μνημείων • Αρχαιολογικό Μουσείο Θήβας • Αρχαιολογικό Μουσείο Χαιρώνειας • Αρχαιολογικό Μουσείο Σχηματαρίου • Αρχαιολογικό Μουσείο Πειραιά • Αρχαιολογικό Μουσείο Δελφών • Μουσείο της Ακρόπολης • Αρχαιολογικό Μουσείο Ηγουμενίτσας • Αρχαιολογικό Μουσείο Βέροιας • Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης • Αρχαιολογικό Μουσείο Πέλλας • Αρχαιολογικό Μουσείο Κιλκίς • Αρχαιολογικό Μουσείο Φλώρινας • Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων • Αρχαιολογικό Μουσείο Κομοτηνής • Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο • Αρχαιολογικό Μουσείο Κεραμεικού • Επιγραφικό Μουσείο, Αθήνα • Νομισματικό Μουσείο, Αθήνα • Μουσείο Κανελλοπούλου • Εθνικό Ιστορικό Μουσείο • Ακαδημία Αθηνών • Μουσείο Φιλελληνισμού • Βουλή των Ελλήνων • MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης-Συλλογές Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Και Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη • Γεννάδειος Βιβλιοθήκη • Ίδρυμα Λασκαρίδη • Λαογραφικό Μουσείο Αράχωβας • Μουσείο Chiaramonti, Βατικανό • Τέσσερεις ιδιωτικές συλλογές
Ο ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ
Αποτελείται από 453 σελίδες και περιλαμβάνει όλα τα αντικείμενα της Έκθεσης ανά ενότητα, με αναλυτικά επεξηγηματικά κείμενα στα ελληνικά και στα αγγλικά και πλούσιο φωτογραφικό υλικό. Μέσα από τα κείμενα των επιμελητών, αλλά και μερικών από τους κορυφαίους επιστήμονες του τομέα, επιχειρείται η ανάδειξη της συγκεκριμένης σύγκρουσης ως γεγονότος που έφερε τους Μακεδόνες οριστικά στη θέση της κυρίαρχης δύναμης, επηρεάζοντας αποφασιστικά ολόκληρο τον αρχαίο κόσμο.
Συνολικά, παρουσιάζονται περισσότερα από 240 αντικείμενα προερχόμενα από πολυάριθμα μουσεία και συλλογές της Ελλάδας και του εξωτερικού, ορισμένα εκ των οποίων δημοσιεύονται για πρώτη φορά, αναδεικνύοντας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο ένα ιστορικό γεγονός, που έμελλε να αλλάξει τον κόσμο.
Επιμέλεια: Παναγιώτης Π. Ιωσήφ – Ιωάννης Δ. Φάππας
ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
ΔΙΑΛΕΞΗ
23 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2024
Robin Lane Fox
ΔΙΑΛΕΞΗ
4 ΜΑΡΤΙΟΥ 2024
Δρ Αγγελική Κοτταρίδη
ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ
28 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ ΕΩΣ 1 ΜΑΡΤΙΟΥ 2024
Χαιρώνεια, Αύγουστος του 338 π.Χ.: Μια σύνοψη του ζητήματος
CYCLADIC FRIENDS
ΓΙΝΟΥΜΕ
ΦΙΛΟΙ
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Επιμέλεια & μουσειολογική μελέτη
Ιωάννης Δ. Φάππας
Αρχιτεκτονικός σχεδιασμός
Δέσποινα Τσάφου
Αρχιτεκτονική επιμέλεια
AKA Apostolou Colakis Architects
Σχεδιασμός εγκαταστάσεων νέας πτέρυγας
Χαρά Μαραντίδου
Μελέτη φωτισμού
Άννα Σμπώκου, Κάτια Μήλια, Κατερίνα Πετροχείλου
Οπτική ταυτότητα
Ηχητική εγκατάσταση
Ubisoft Animation Team
Αναπαράσταση μάχης με Playmobil
Σχεδιασμός παρουσίασης comics
Συντήρηση αρχαιοτήτων και εκθεσιακού υλικού
Σύμβουλος Ανθρωπολόγος
Ανάρτηση και στήριξη αρχαιοτήτων
Εκθεσιακές κατασκευές
Μεταφορές αρχαιοτήτων
