Αρχαία Ελληνική Τέχνη
Σκηνές από την καθημερινή ζωή στην αρχαιότητα

Οι αρχαίοι Έλληνες λάτρευαν μια πληθώρα θεών, θεοτήτων και ηρώων. Οι θεοί αυτοί, μολονότι ήταν αθάνατοι, ήταν ανθρωπομορφικοί και είχαν τις ίδιες ανάγκες, επιθυμίες και ελαττώματα με τους ανθρώπους.

Οι άνθρωποι πίστευαν ότι οι θεοί αναμειγνύονταν στις υποθέσεις τους φέρνοντας καλοτυχία, αλλά και δυστυχία. Προκειμένου να διατηρήσουν την εύνοια των θεών, τούς προσέφεραν αναθήματα και θυσίες, ενώ προς τιμήν τους τελούσαν θρησκευτικές εορτές και διεξήγαν αθλητικούς αγώνες.

Οι θυσίες των ζώων τελούνταν στο ιερό του θεού, σε έναν βωμό μπροστά από τον ναό, όπου οι συμμετέχοντες προσέφεραν στον θεό μέρος του θυσιαζόμενου ζώου, ενώ κατανάλωναν το υπόλοιπο.

Η γυναίκα παντρευόταν συνήθως στα 14, ενώ για την επιλογή του γαμπρού – που, συχνά, είχε τη διπλάσια ηλικία – φρόντιζε ο πατέρας της νύφης χωρίς να ζητά την έγκρισή της.

Η νομική υπόσταση του γάμου άρχιζε με την εγγύη – μια προφορική συμφωνία ανάμεσα στον πατέρα της νύφης και τον γαμπρό, που σφραγιζόταν με μια χειραψία – όπου κανονιζόταν και η προίκα, η οποία, σε περίπτωση διαζυγίου, επιστρεφόταν στην οικογένεια της νύφης.

Με τον γάμο, η γυναίκα περνούσε από την κυριότητα του πατέρα της σ’ αυτήν του συζύγου. Σκοπός του γάμου ήταν η γέννηση νόμιμων τέκνων – κατά προτίμηση αρρένων – που θα κληρονομούσαν την περιουσία και θα συνέχιζαν την παράδοση.

Η ζωή της γυναίκας περιοριζόταν στον γυναικωνίτη, συνήθως στον άνω όροφο της οικίας. Οι άνδρες θεωρούσαν ότι κρατώντας τις γυναίκες απομονωμένες θα προστάτευαν την τιμή τους και θα εγγυούνταν τη νομιμότητα των παιδιών τους.

Οι κύριες ασχολίες της γυναίκας ήταν η ανατροφή των παιδιών και τα οικιακά. Οι λιγοστές ευκαιρίες που είχε για να βγει από το σπίτι ήταν να φέρει νερό από τις δημόσιες κρήνες, να συμμετάσχει σε θρησκευτικές εορτές ή να επισκεφθεί τους τάφους των συγγενών.

Οι μόνες γυναίκες που απολάμβαναν την ελευθερία τους, συμμετείχαν σε συμπόσια και διαχειρίζονταν την περιουσία τους, ήταν οι εταίρες.

Η λέξη συμπόσιον σημαίνει κοινή οινοποσία. Τα κοινά γεύματα εμφανίστηκαν στην ελληνική ιστορία ως ανεπίσημες συγκεντρώσεις αριστοκρατών φίλων όπου το φαγητό, το ποτό, η συζήτηση και το τραγούδι αποτελούσαν ουσιαστικά στοιχεία.

Το συμπόσιο άνθισε από τις αρχές του 7ου αιώνα π.Χ. και απετέλεσε σημαντικό κοινωνικό θεσμό. Ήταν μια αποκλειστικά ανδρική υπόθεση, η οποία ενίσχυε τους φιλικούς δεσμούς των συμμετεχόντων.

Οι συμποσιαστές απέφευγαν την υπερβολική οινοποσία, διότι σκοπός του συμποσίου ήταν η δημιουργία ψυχικής και πνευματικής ευφορίας, ώστε να συζητήσουν πολιτικά και φιλοσοφικά θέματα, να απαγγείλουν ποίηση ή να επιδοθούν σε ερωτικά παιχνίδια.

Αγορά στα αρχαία ελληνικά σημαίνει «χώρος συγκέντρωσης». Στην αθηναϊκή Αγορά, που εκτείνεται στα βορειοδυτικά της Ακρόπολης, γεννήθηκε και ήκμασε η δημοκρατία ακολουθώντας τις πολιτικές μεταρρυθμίσεις του Κλεισθένη το 508/7 π.Χ.

Οι πολίτες συγκεντρώνονταν εκεί για να συμμετάσχουν στη διακυβέρνηση της πόλης τους, να αποφασίσουν για νομικά θέματα, να εκφράσουν τις απόψεις τους και να εκλέξουν τους αξιωματούχους.

Ο χώρος λειτουργούσε και ως εμπορική αγορά, όπου έμποροι και τεχνίτες πουλούσαν τα αγαθά τους, αλλά και ως χώρος θρησκευτικών εκδηλώσεων, θεατρικών παραστάσεων και αθλητικών αγώνων.

Επί αιώνες, η Αγορά ήταν το διοικητικό και εμπορικό κέντρο της Αθήνας.

Κύρια απασχόληση των ικανών ενήλικων ανδρών ήταν η ανάπτυξη της πολεμικής τέχνης. Από νεαρή ηλικία εξασκούνταν στις πολεμικές τεχνικές είτε με την άθληση είτε με το κυνήγι, ώστε να είναι πάντα ετοιμοπόλεμοι.

Οι πολεμικές επιχειρήσεις, που διεξήχθησαν εναντίον κοινών εθνικών εχθρών, αλλά και μεταξύ των ελληνικών πόλεων-κρατών, συνέβαλαν στην εξέλιξη του οπλισμού και στη βελτίωση των πολεμικών μεθόδων.

Η ασπίδα, ο θώρακας, το κράνος και οι κνημίδες ανήκαν στον αμυντικό οπλισμό. Τα επιθετικά όπλα, όπως το δόρυ και το ξίφος, χρησίμευαν στη μάχη σώμα με σώμα, ενώ για μεγάλες αποστάσεις χρησιμοποιούνταν η σφενδόνη, το τόξο και το ακόντιο.

Κατά την Κλασική περίοδο, το ταφικό τελετουργικό περιελάμβανε τρία στάδια. Αρχικά γινόταν η πρόθεσις, η έκθεση δηλαδή του νεκρού σε προσκύνημα για να θρηνήσουν οι συγγενείς. Την επόμενη μέρα γινόταν η εκφορά, η μεταφορά δηλαδή του νεκρού στο χώρο ταφής, συνοδεία των συγγενών. Η κηδεία ολοκληρωνόταν με την ταφή του νεκρού ή των αποτεφρωμένων του υπολειμμάτων, που τοποθετούνταν σε τεφροδόχο αγγείο μαζί με τα κτερίσματα.

Ο ενταφιασμός και η καύση συνυπήρχαν ως πρακτικές από τον 8ο έως τον 4ο αι. π.Χ., ενώ η προτίμηση για τη μία ή την άλλη μέθοδο διέφερε κατά τόπους και ανάλογα με την κοινωνική θέση του νεκρού.

Μια μαρμάρινη στήλη, συνήθως, σηματοδοτούσε τον τάφο, τον οποίο επισκέπτονταν τακτικά οι γυναίκες φέρνοντας προσφορές.