Ο Τύμβος των Μακεδόνων
Σε αντίθεση με τους Θηβαίους Ιερολοχίτες, οι νικητές Μακεδόνες που έπεσαν στη μάχη δεν αποστερήθηκαν του οπλισμού τους. Ακολουθώντας το πατροπαράδοτο ομηρικό έθιμο της καύσης – που αποδίδονταν στα μέλη της βασιλικής οικογένειας – οι συμπολεμιστές τους, συγκέντρωσαν και έκαψαν τα νεκρά τους σώματα μαζί με τον οπλισμό τους. Πάνω από την τέφρα της μεγαλειώδους αυτής πυράς, ύψωσαν χωμάτινο τύμβο και δημιούργησαν το δικό τους Πολυάνδριο στο κέντρο της κοιλάδας, αποδίδοντάς έτσι στους νεκρούς Μακεδόνες τιμές ηρωικές, ριζωμένες στην παράδοση του έπους.
Τέφρα, υπολείμματα ανθρώπινων οστών, τμήματα από την εξάρτυση και τον οπλισμό τους, εξάρτυση ιππικού και αλόγων, όστρακα αγγείων και προσωπικά αντικείμενα, ανασυνθέτουν τη νεκρική πυρά των πεσόντων Μακεδόνων· ανθρώπων που έλαβαν μέρος σε μια ιστορική μάχη και μάλιστα πολεμώντας στο πλάι ενός από αυτούς που η παγκόσμια Ιστορία χαρακτηρίζει ως Μεγάλους. Ήταν αυτοί που έζησαν τον Αλέξανδρο από κοντά, βρέθηκαν δίπλα του την ημέρα της μάχης, άκουσαν τις εντολές του και τον είδαν να τους οδηγεί σε αυτή. Είναι ο χώρος αυτός, που για πρώτη αφορά αγγίζουμε – αρχαιολογικά – από τόσο κοντά τον μεγάλο στρατηλάτη.