Το Πολυάνδριο των Θηβαίων Ιερολοχιτών

Ο τρόπος με τον οποίο βρέθηκαν ενταφιασμένοι οι άνδρες του Ιερού Λόχου των Θηβαίων καταδεικνύει την παράταξή τους στο πεδίο της μάχης.

Η παρουσία θανατηφόρων τραυμάτων στο ανθρωπολογικό υλικό των Ιερολοχιτών, μαρτυρά πως οι άνδρες αυτοί βρήκαν βίαιο θάνατο από τα καινοτόμα όπλα του μακεδονικού στρατού, του οποίου ηγείτο ο βασιλιάς Φίλιππος Β΄.

Ο ακέραιος σκελετός στο κέντρο της αίθουσας, είναι ο Ιερολοχίτης πολεμιστής του στίχου ΣΤ΄, αρ. 12, όπως αυτός παρουσιάζεται στο ημερολόγιο του Παναγιώτη Σταματάκη (1880) στην ενότητα της έκθεσης «Η Μάχη».

Οι νεκροί του Πολυανδρίου ενταφιάζονται απογυμνωμένοι από τα όπλα τους, τα οποία θα πρέπει να αποτέλεσαν αντικείμενα λαφυραγώγησης από τον μακεδονικό στρατό. Όμως, και τα κτερίσματα που τους συνοδεύουν είναι εξαιρετικά φτωχά. Μόλις 17 αγγεία, όλα ευτελή προϊόντα τοπικού εργαστηρίου, που πιθανότατα χρησιμοποιούσαν στο στρατόπεδο, πολυάριθμα κουμπιά και 92+ σιδερένιες στλεγγίδες. Το τελευταίο εύρημα είναι πολύ σημαντικό, καθώς πρόκειται μεν για εξαιρετικά σύνηθες κτέρισμα ανδρικών κυρίως ταφών, έχει όμως, μεγάλη συμβολική σημασία: είναι το κατεξοχήν αντικείμενο που συνδέει τον άνδρα με τη συμμετοχή του στο γυμνάσιο και τον καθιστά πολίτη. Οι άνδρες που έχουν ταφεί στο Πολυάνδριο της Χαιρώνειας πέθαναν ως πολεμιστές, αλλά τάφηκαν ως πολίτες. Οι στλεγγίδες που τους συνοδεύουν είναι ακίνδυνες για τον νικητή και τοποθετούν τους νεκρούς στον κόσμο της πόλης (πολῖται) για την οποία έδωσαν τη ζωή τους ως ὁπλῖται. Οι νικητές της μάχης στη Χαιρώνεια «γράφουν» το αφήγημα του Πολυανδρίου των Θηβαίων Ιερολοχιτών με αυτόν τον αναγραμματισμό (ὁπλῖται – πολῖται).