Η ταφή της άωρης (νεαρής που έφυγε πρόωρα από τη ζωή) Θηραίας Παρθενίκας
Ένα επιβλητικό ταφικό μνημείο, που σηματοδοτούσε την ταφή μιας νεαρής γυναίκας στο νεκροταφείο της αρχαίας Οίας, αποκαλύπτει με συγκινητικό τρόπο το πώς μια Κυκλαδίτισσα αντιμετωπίζει την απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου. Κατασκευασμένο με ιδιαίτερη φροντίδα, το μνημείο αποτελείται από έναν μαρμάρινο κυβόλιθο πάνω σε βάση, μνημείο που αποτυπώνεται στο φυσικό του μέγεθος στην έκθεση. Η εντυπωσιακή ταφική κατασκευή με συνολικό ύψος γύρω στα 1,295 μ., είχε στηθεί πάνω από τον λάκκο όπου πραγματοποιήθηκε η καύση της νεκρής. Ο κυβόλιθος στο κατώτερο μέρος του έχει χαραγμένο ένα επίγραμμα, το οποίο εξυμνεί τη νεκρή και αναφέρει το όνομα της: «Παρθενίκα».
Σύμφωνα με το επίγραμμα, το μνημείο κατασκευάστηκε έπειτα από παραγγελία της Δαμόκλειας για την χαμένη αδελφή της, που έφυγε άωρη, δηλαδή νωρίς από τη ζωή. Αν και η ηλικία της νεκρής δεν αναφέρεται, είναι βέβαιο πως εκείνη ήταν νέα και ανύπαντρη, διότι το μνημείο ανήγειρε προς τιμήν της η αδελφή της. Ταυτόχρονα, όμως, δεν ήταν πολύ μικρή, καθώς για εκείνη εφαρμόστηκε το έθιμο της καύσης αντί του εγχυτρισμού, δηλαδή ταφής μέσα σε αγγείο, όπως συνηθιζόταν στα παιδιά.
Μετά την καύση, τα καμένα οστά της τοποθετήθηκαν στο εσωτερικό ενός λέβητα (τεφροδόχο αγγείο), το στόμιο του οποίου σφραγίστηκε με μια λεπτή σχιστολιθική πλάκα. Ο λέβης τοποθετήθηκε στον λάκκο, μαζί με πολυάριθμες προσφορές, όπως αγγεία, ένα περιδέραιο, γυναικεία ειδώλια και προτομές, όλα αντικείμενα που φαίνεται να επέλεξε η Δαμόκλεια για να συνοδεύουν την αδελφή της στην τελευταία της κατοικία. Οι πλούσιες προσφορές, σε συνδυασμό με την περίοπτη θέση του ταφικού μνημείου στον χώρο και το επίγραμμα, τονίζουν την υψηλή κοινωνική θέση της οικογένειας των γυναικών αυτών στη θηραϊκή κοινωνία του 6ου αι. π.Χ. Παράλληλα δηλώνουν την ταυτότητα της νεκρής που χάθηκε πριν την ώρα της και πριν προλάβει να ολοκληρώσει τη ζωή που της ανήκε. Ο πρωταγωνιστικός ρόλος της Δαμόκλειας στην απόδοση τιμών στη νεκρή αδελφή της τονίζει τον ανείπωτο πόνο που της προκάλεσε η πρόωρη απώλεια της Παρθενίκας, τη μνήμη της οποίας φρόντισε να διαιωνίσει συμβολικά η αδελφή της.
