Υλικά του Κυκλαδικού Πολιτισμού
ΚΥΚΛΑΔΙΚΗ ΤΕΧΝΗ
ΜΑΡΜΑΡΙΝΑ ΕΙΔΩΛΙΑ
Τα λίθινα ειδώλια της Πρωτοκυκλαδικής περιόδου κατασκευάζονταν σχεδόν αποκλειστικά από μάρμαρο. Κοιτάσματα εξαιρετικής ποιότητας λευκού μαρμάρου υπάρχουν σε αφθονία σε πολλά κυκλαδονήσια.
Ωστόσο, οι ισοτοπικές αναλύσεις που έχουν γίνει μέχρι στιγμής σε μαρμάρινα αντικείμενα της περιόδου καταδεικνύουν ως κύριες πηγές τη Νάξο και την Κέρο, και σε μικρότερο βαθμό την Πάρο και την Ίο.
ΕΙΔΩΛΙΑ ΑΠΟ ΑΛΛΑ ΥΛΙΚΑ
Κυκλαδικά ή κυκλαδικού τύπου ειδώλια κατασκευάζονταν ενίοτε και από άλλα υλικά, όπως πράσινους και μαύρους λίθους, ασβεστόλιθο, ελαφρόπετρα, λευκό τόφφο, σχιστόλιθο, πράσινο στεατίτη, όστρεα, οστά ζώων, ελεφαντόδοντο, πυριτόλιθο, μόλυβδο, χαλκό και πηλό, ενώ δεν αποκλείεται να υπήρχαν και ειδώλια από ξύλο, αν και κανένα παράδειγμα του είδους δεν έχει σωθεί.
Η χρήση αυτών των υλικών οφείλεται ενδεχομένως στην έλλειψη μαρμάρου σε μία περιοχή, όπως π.χ. στη Θήρα, όπου απαντούν ειδώλια από λευκό τόφφο και υπόλευκο πηλό ή στη μεγαλύτερη εξοικείωση των εγχώριων τεχνιτών με άλλα υλικά, όπως π.χ. στην Κρήτη, όπου απαντούν ειδώλια από ελεφαντόδοντο, πυριτόλιθο και πράσινο στεατίτη. Πάντως, ειδώλια από όστρεο και από πηλό έχουν βρεθεί και σε νησιά όπως η Νάξος, όπου το μάρμαρο αφθονεί.
ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΑ – ΜΕΤΑΛΛΟΤΕΧΝΙΑ
Η Πρώιμη Εποχή του Χαλκού (3η χιλιετία π.Χ.) χαρακτηρίζεται από την εισαγωγή της μεταλλουργίας και κυρίως της τεχνολογίας του χαλκού στο Αιγαίο. Στις Κυκλάδες, η μεγαλύτερη ανάπτυξη της μεταλλοτεχνίας παρατηρείται κατά την Πρωτοκυκλαδική ΙΙ περίοδο (2700 – 2400/2300 π.Χ.). Οι Κυκλάδες διέθεταν αξιοσημείωτες για την εποχή πηγές μετάλλων: κοιτάσματα χαλκού στην Κύθνο και τη Σέριφο και κοιτάσματα αργυρούχου μολύβδου στην Σίφνο. Σημαντικά για την προμήθεια πρώτης ύλης ήταν επίσης τα μεταλλεία του Λαυρίου στην Αττική.
Το πιο διαδεδομένο μέταλλο ήταν ο χαλκός, ο οποίος αρχικά αναμιγνυόταν με αρσενικό και αργότερα (προς το τέλος της Πρωτοκυκλαδικής ΙΙ περιόδου) με κασσίτερο, δημιουργώντας ανθεκτικότερα κράματα. Από κράματα του χαλκού κατασκευάζονταν όπλα (αιχμές δοράτων, εγχειρίδια, δηλαδή μαχαίρια-όπλα, κτλ.), εργαλεία (σμίλες, πελέκεις, οπείς, δηλαδή εργαλεία για τη διάνοιξη οπών, πριόνια, αγκίστρια ψαρέματος κτλ.), εργαλεία καλλωπισμού (περόνες, δηλαδή αντικείμενα για τη στερέωση ή την κόσμηση ενδυμάτων, τριχολαβίδες, κτλ.), και κοσμήματα. Τα αντικείμενα από άλλα μέταλλα είναι λιγοστά: κοσμήματα και μικρά σκεύη από άργυρο, ειδώλια, ομοιώματα πλοίων και σύνδεσμοι επισκευής από μόλυβδο. Παρά το γεγονός ότι ο χρυσός ήταν γνωστός και αρκετά διαδεδομένος στην ευρύτερη περιοχή του Αιγαίου κατά την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού, στα νησιά των Κυκλάδων δεν έχουν βρεθεί παρά ελάχιστα χρυσά αντικείμενα.
