Ο θάνατος μιας “Κυκλαδίτισσας”: μια ιστορία απώλειας και θλίψης μέσα από το μάρμαρο και το χρώμα

Στην αρχαιότητα, η παιδική θνησιμότητα ήταν πολύ υψηλή και η Ψυχή ήταν μόλις έξι ή επτά ετών όταν πέθανε στο νησί της Μήλου, τον πρώτο αιώνα μ.Χ.. Από μια επιγραφή, γνωρίζουμε ότι πιθανότατα ήταν νόθο παιδί. Παρ’ όλα αυτά, για να την τιμήσουν και να την θυμούνται, η οικογένεια της Ψυχής ανέθεσε μια περίτεχνη μαρμάρινη προτομή της, η οποίο σήμερα φυλάσσεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο στην Αθήνα. Η προτομή διατηρεί εξαιρετικά καλά διατηρημένα ίχνη του αρχικού χρώματος στο δεξί μάτι, τα χείλη, το κάτω μέρος της μύτης, τα μαλλιά και το φόρεμα. Οι έρευνες σχετικά με τη φύση των ιχνών χρώματος επιτρέπουν συγκρίσεις με άλλα έργα τέχνης που χρησιμεύουν ως πηγή έμπνευσης για μια πειραματική ανακατασκευή της αρχικής εμφάνισης της προτομής της Ψυχής.

Η ανακατασκευή, όταν εντάσσεται στο ευρύτερο ταφικό και πολιτισμικό της πλαίσιο, μας ωθεί δυναμικά όχι μόνο να προβληματιστούμε σχετικά με την αρχική εμφάνιση του αρχαίου γλυπτού και τη μακρόχρονη παράδοση της αρχαίας ζωγραφικής, αλλά και να ασχοληθούμε με τα συναισθήματα, τις συγκινήσεις, τις προσδοκίες και τους φόβους των αρχαίων κατοίκων της Μήλου, καθώς πάλευαν με την εύθραυστη σχέση μεταξύ ζώντων και νεκρών.

Η εξαιρετική κατάσταση της προτομής της Ψυχής μας παρέχει μια άνευ προηγουμένου ευκαιρία να διερευνήσουμε τον ρόλο του χρώματος όταν αντιμετωπίζουμε μια δραματική κατάσταση: την απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου και την ανάγκη έκφρασης της θλίψης μέσω της τέχνης.

Από το 2019, ο Giovanni Verri είναι ειδικός επιστήμονας συντήρησης στο Τμήμα Συντήρησης και Επιστήμης του Ινστιτούτου Τέχνης του Σικάγο. Είναι κάτοχος διδακτορικού διπλώματος στη Φυσική από το Πανεπιστήμιο της Φεράρα της Ιταλίας και μεταπτυχιακού διπλώματος στη συντήρηση τοιχογραφιών από το Courtauld Institute of Art του Πανεπιστημίου του Λονδίνου. Πριν από την ένταξή του στο Ινστιτούτο Τέχνης του Σικάγο, ήταν λέκτορας στο Ινστιτούτο Τέχνης Courtauld και στο University College του Λονδίνου.

Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα περιλαμβάνουν την ανάπτυξη και την εφαρμογή ερευνητικών τεχνικών για την ανάλυση του χρώματος στην αρχαία Ελλάδα και τη Ρώμη, καθώς και τη σχέση μεταξύ της χρήσης του χρώματος και της ευρύτερης πολιτιστικής του σημασίας. Το 2007, ανέπτυξε μια τεχνική απεικόνισης που χαρτογραφεί την παρουσία του αιγυπτιακού γαλάζιου-σχεδόν η μόνη γαλάζια χρωστική ουσία που χρησιμοποιήθηκε στην αρχαιότητα- αποκαλύπτοντας συχνά μοτίβα και διακοσμητικά στοιχεία που διαφορετικά δεν είναι ορατά με γυμνό μάτι. Η τεχνική αυτή έχει οδηγήσει σε σημαντικές ανακαλύψεις σχετικά με τη χρήση του χρώματος στην αρχαιότητα και πέραν αυτής, και χρησιμοποιείται πλέον από διάφορα ιδρύματα σε όλον τον κόσμο.

Η πρώτη πανκυκλαδική έκθεση που έχει διοργανωθεί ποτέ παρουσιάζει την ιστορία των Κυκλάδων μέσα από τα μάτια των γυναικών.

Η έκθεση Κυκλαδίτισσες. Άγνωστες ιστορίες γυναικών των Κυκλάδων του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης τιμά τις γυναίκες των Κυκλάδων, φωτίζοντας τη ζωή και τον ρόλο τους στις κοινωνίες των νησιών του Αρχιπελάγους από τη Νεολιθική περίοδο μέχρι και τον 19ο αιώνα. Πάνω από 180 εμβληματικά έργα, τα περισσότερα εκ των οποίων δεν έχουν ταξιδέψει ποτέ εκτός Κυκλάδων, ενώ άλλα παρουσιάζονται για πρώτη φορά στο ευρύ κοινό, αποκαλύπτουν τον γοητευτικό κόσμο των γυναικών, οι οποίες βγαίνουν από την αφάνεια και μας διηγούνται τις άγνωστες ιστορίες τους.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ