ΘΕΡΑΠΕΙΑ

TREATMENT

3Α. Ομηρική ιατρική Αφετηρία τα Ομηρικά έπη τα οποία αποτελούν τις πρωιμότερες μαρτυρίες για τις μεθόδους αντιμετώπισης και περιποίησης των πολεμικών τραυμάτων με διάφορα φυτικά φάρμακα και επιδέσεις. Παρουσιάστηκαν δύο πήλινες πινακίδες της Γραμμικής Β΄ στις οποίες βρίσκονται καταγεγραμμένες οι λέξεις i-ja-te (ιητήρ) και pa-ma-ko (φάρμακο), καθώς επίσης αγγεία και μαρμάρινα και πήλινα ανάγλυφα όπου απεικονίζονται σκηνές περιποίησης των τραυματισμένων ομηρικών ηρώων. 3Β. Θεουργική ιατρική Στη συνέχεια παρουσιάστηκαν οι κυριότεροι εκπρόσωποι της Θεουργικής ιατρικής, όπως ο Ασκληπιός και τα μέλη της οικογένειάς του (Υγιεία, Τελεσφόρος κλπ.) καθώς και άλλοι ήρωες-θεραπευτές όπως ο Αμφιάραος, ο Άμυνος κλπ. Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στα Ασκληπιεία (τα ιερά-θεραπευτήρια του Ασκληπιού) που είχαν ιδρυθεί σε ολόκληρο τον ελληνικό κόσμο και στα οποία συνέρρεαν οι ασθενείς-ικέτες αναζητώντας μια θαυματουργή θεραπεία. Ως μέθοδος ιάσεως εφαρμοζόταν η «εγκοίμησις», κατά την οποία οι ασθενείς κοιμόντουσαν μέσα στο ναό ευελπιστώντας να εμφανιστεί στο όνειρό τους ο ίδιος ο Ασκληπιός και είτε να τους θεραπεύσει είτε να τους δώσει συμβουλές, τις οποίες θα ερμήνευαν την επόμενη ημέρα οι ιερείς. Εκτέθηκαν αντικείμενα που βρέθηκαν σε αυτά τα ιερά, όπως μαρμάρινα αγαλμάτια του Ασκληπιού και άλλων θεών-θεραπευτών, ανάγλυφα με αφηγηματικές σκηνές εγκοίμησης, πήλινα και μαρμάρινα αναθήματα που απεικονίζουν το πάσχον μέλος του σώματος (πόδια, χέρια, μάτια, στήθη, γεννητικά όργανα), καθώς και ενεπίγραφες μαρμάρινες στήλες στις οποίες καταγράφεται η θαυματουργή θεραπεία ασθενών με την θεϊκή επέμβαση. Όλα αυτά τα αναθήματα – είτε επρόκειτο για τάματα υπέρ της θεραπείας είτε για δείγματα ευγνωμοσύνης για την ίαση που επετεύχθη – βρίσκονταν αναρτημένα στα Ασκληπιεία και στόχευαν τόσο στον εντυπωσιασμό των προσκυνητών όσο και στην ενδυνάμωση της πίστης τους στις θεραπευτικές ικανότητες του θεού. 3Γ. Επιστημονική ιατρική Στην τρίτη υπο-ενότητα παρουσιάστηκε η θεραπεία έτσι όπως επιχειρείται μέσα από την ορθολογική, επιστημονική ιατρική, απαλλαγμένη από τις θρησκευτικές αντιλήψεις. Η άσκηση της Επιστημονικής ιατρικής τεκμηριώνεται μέσα από παραστάσεις αγγείων και αναγλύφων όπου απεικονίζονται σκηνές ιατρικής εξέτασης, αλλά ακόμη και με ανθρωπολογικά κατάλοιπα (λ.χ. κρανία) που φέρουν ίχνη χειρουργικών επεμβάσεων. Επίσης εκτέθηκαν ενεπίγραφα πήλινα και μετάλλινα δοχεία που περιείχαν φυτικά φάρμακα, αλλά και ενεπίγραφα κεραμικά θραύσματα με συνταγές θεραπευτικών σκευασμάτων, καθώς και διάφορα μετάλλινα ιατρικά εργαλεία (σικύες, νυστέρια, μήλες, άγκιστρα, κολποσκόπιο κλπ.) που βρέθηκαν σε τάφους ιατρών, ακόμη και πήλινες θερμοφόρες. Στον επίλογο της Έκθεσης τιμήθηκε η μνήμη των ιατρών: εκτέθεικαν ποικίλα μνημεία που απεικονίζουν ιατρούς ή αναφέρονται σ’ αυτούς και στοέργο τους, όπως π.χ. ενεπίγραφες ταφικές στήλες, τιμητικά ψηφίσματα για δημόσιους ιατρούς που ανταποκρίθηκαν στις έκτακτες ανάγκες της πόλης, καθώς και νομίσματα που εκδόθηκαν για να τιμήσουν τη μνήμη σπουδαίων ιατρών, όπως του Γαϊου Στερτίνιου Ξενοφώντα από την Κω, ο οποίος υπήρξε προσωπικός ιατρός του ρωμαίου αυτοκράτορα Κλαύδιου και μεγάλος ευεργέτης της πατρίδας του.

3Α. Homeric Medicine Evidence of early “medical” action is recorded in Homer’s Iliad, and concerns the simple treatment of battle injuries (cleaning wounds, coating them with medical herbs, and bandage. Two clay tablets written in Linear B, which were found in the palace archive of Pylos, contain the words i-ja-te (i.e., iητήρ = physician) and pa-ma-ko, (i.e., medicament). 3Β. Theurgic Medicine The gods and hero-healers were presented, especially the members of Asclepius’ family, such as Hygieia, Podalirius, Machaon, Telesphoros. The religious or temple medicine was practiced in the numerous sanctuaries of Asclepius all over the Greek world, where patients gathered and, following the priests’ instructions, underwent a series of purgatory rituals; then, they would sleep in the sanctuary (incubation) with the intention of experiencing a divinely inspired dream. During the night, Asclepius would appear in the patient’s dream and give him advice, which was in the morning interpreted by the priests. This subunit comprises various terracotta and marble votive offerings, often inscribed, that were found in the Asclepieia and are distinguished into two categories: a) anatomical votives (legs, hands, eyes, ears, breasts, etc.) and b) narrative reliefs with healing scenes, which consist of patients’ offerings of gratitude to the god. All these prominently displayed votives were intended to impress all worshippers entering the sanctuary as well as to strengthen their faith in the healing abilities of the god. 3C. Scientific Medicine Scientific medicine was practiced by trained professionals travelling from place to place and, in later periods, by public doctors receiving afee pay and special privileges. In this subsection, various medical tools were presented, which have been mainly found in graves of doctors.

ΙΑΣΙΣ