Σύμφωνα με τον Πλούταρχο (1ος αι. μ.Χ.), η υγεία είναι μεν πολύτιμο αγαθό, αλλά εύκολα μεταβάλλεται («ὑγίεια δὲ τίμιον μέν, ἀλλ’ εὐμετάστατον»), ενώ σύμφωνα με τον Λουκιανό (2ος αι. μ.Χ.) κανένα όφελος δεν υπάρχει αν έχουμε όλα τα αγαθά και απουσιάζει η υγεία («οὐδὲν ὄφελος τῶν ἁπάντων ἀγαθῶν ἔστ’, ἄν τό ὑγιαίνειν ἀπῇ»).

Αρχικά, επικρατούσε η πίστη ότι οι ασθένειες στέλνονται στους ανθρώπους από τους θεούς ως τιμωρία για τις ασεβείς ανθρώπινες πράξεις.

Ομοίως θεόσταλτη θεωρείτο και η θεραπεία των ασθενειών· γι’ αυτό προσπαθούσαν να εξευμενίσουν τους θεούς με προσευχές, μεγαλόπρεπες θυσίες και καθαρμούς. Θα περάσουν αιώνες μέχρι να αμφισβητηθεί η θεϊκή προέλευση της νόσου και να αποδεσμευτεί η ίασή της από τη θεϊκή επέμβαση. Αυτό θα συμβεί με τις διδασκαλίες των Προσωκρατικών φιλοσόφων (6ος αι. π.Χ.), πάνω στις οποίες θα οικοδομηθεί η ορθολογική, επιστημονική ιατρική.

Πληροφορίες για τις διάφορες ασθένειες που αντιμετώπιζαν οι άνθρωποι στην αρχαιότητα αντλούμε από τις αρχαίες ιατρικές πραγματείες – κυρίως από τα 60 έργα της Ιπποκρατικής Συλλογής – στις οποίες έχουν καταγραφεί με ακρίβεια πλήθος ασθενειών.

Η αρχαία ονομασία πολλών από αυτές έχει διατηρηθεί και στη σύγχρονη ιατρική, όπως π.χ. διαβήτης, χολέρα, επιληψία, καρκίνος, ελεφαντίαση, και άλλες. Επίσης, αναφέρονται και αρκετές επιδημίες, ανάμεσα στις οποίες και ο Λοιμός της Αθήνας.

Στην έκθεση εξετάστηκαν οι διάφοροι εξωτερικοί και εσωτερικοί παράγοντες που διαταράσσουν την αρμονική ισορροπία του οργανισμού και οδηγούν στη νόσο (σωματικές, ψυχικές, αλλά και συλλογικές ασθένειες όπως επιδημίες και λοιμοί).

Τεκμηρίωση για τις ατομικές ασθένειες και τις επιδημίες παρέχεται τόσον από τις απεικονίσεις ασθενών ή προσβεβλημένων μελών του σώματος πάνω σε μαρμάρινα ανάγλυφα και πήλινα ειδώλια, αλλά και από ιστορικά κείμενα, όπως π.χ. η αναφορά του Θουκυδίδη στον λοιμό που ξέσπασε στην Αθήνα στις αρχές του Πελοποννησιακού πολέμου (430 π.Χ.) και η οποία τεκμηριώνεται από τα πρόσφατα αρχαιολογικά ευρήματα σε ομαδικό τάφο στον Κεραμεικό.