Περιγραφή

Η κυκλαδική τέχνη φθάνει στην ωριμότητά της κατά την Πρωτοκυκλαδική ΙΙ περίοδο με τη δημιουργία του χαρακτηριστικού τύπου ειδωλίου, που θα κυριαρχήσει για τους επόμενους πέντε αιώνες. Ο τύπος αυτός αποκαλείται "κανονικός", επειδή χαρακτηρίζεται από σταθερούς μορφολογικούς κανόνες και καλλιτεχνικές συμβάσεις, όπως τα διπλωμένα χέρια πάνω από την κοιλιά (με το αριστερό πάντα πάνω από το δεξί), τα ελαφρώς λυγισμένα γόνατα, την κλίση της κεφαλής προς τα πίσω και τα ανασηκωμένα πέλματα. Οι ειδικοί αναγνωρίζουν πέντε διαφορετικές παραλλαγές του κανονικού τύπου. Η "παραλλαγή Καψάλων", που οφείλει την ονομασία της στο ομώνυμο πρωτοκυκλαδικό νεκροταφείο της Αμοργού, είναι η αρχαιότερη και τοποθετείται χρονολογικά στην πρώιμη φάση της Πρωτοκυκλαδικής ΙΙ περιόδου. Τα ειδώλια της παραλλαγής αυτής, μικρού σχετικά ύψους (13-37 εκ.), διακρίνονται για την πλαστική απόδοση του σώματος, το ωοειδές κεφάλι, τα καμπύλα περιγράμματα και τη σχεδόν πλήρη απουσία εγχαράξεων. Η παρουσία, ωστόσο, ορισμένων στοιχείων που θυμίζουν τις μορφές της μεταγενέστερης "παραλλαγής Σπεδού" (λυρόσχημο κεφάλι, έντονη κλίση πελμάτων) εντάσσει το συγκεκριμένο ειδώλιο σε μια μεταβατική φάση ανάμεσα στις δύο αυτές παραλλαγές. Στην πλειονότητά τους, τα κανονικά ειδώλια αποδίδουν γυμνές γυναικείες μορφές, που αρκετοί μελετητές ερμηνεύουν ως γονιμικές ή χθόνιες θεότητες. Το θέμα της ερμηνείας, πάντως, είναι πολύπλοκο και συνδέεται άμεσα με τη χρήση των ειδωλίων: ορισμένοι ερευνητές δίνουν έμφαση στη συχνή ανεύρεσή τους σε τάφους και τα ερμηνεύουν ως αποτροπαϊκές εικόνες, υποκατάστατα θυσιών, συνοδούς των νεκρών ή αντικείμενα δηλωτικά κοινωνικού κύρους, ενώ άλλοι υποστηρίζουν τη λατρευτική τους χρήση και τα θεωρούν αναθήματα που απεικονίζουν τους πιστούς.

Αριθμός Συλλογής

ΝΓ0595

Περίοδος

early_bronze_age

Υλικό

μάρμαρο

Πολιτισμός

Κυκλαδικό

Διαστάσεις

Υ: 25,2 εκ. / Πλ.: 6 εκ.

Χώρος Έκθεσης

1ος όροφος / Κυκλαδική Τέχνη